Stortorget in Växjö

In de herfst van 2022 voert de gemeente Växjö verschillende kleine grondwerken uit binnen Stortorget, onder meer voor elektriciteitsleidingen en voor een nieuwe, stabiele ondergrond voor de grote kerstboom. Musearkeologi sydost, onderdeel van het provinciemuseum van Kalmar, volgt het werk, maakt gebruik van vondsten en documenteert de sporen van de oude stad die aan het licht komen. Op het plein bevinden zich onder andere overblijfselen van het middeleeuwse Växjö, wat de omgeving erg spannend maakt. Volg het spannende werk in onze verhalenkaart, die interactieve kaarten met afbeeldingen, films en teksten bevat.

Verhaalkaart over archeologisch onderzoek bij Stortorget in Växjö (arcgis.com)

Met de kathedraal als centrum groeide de stad Växjö tijdens de middeleeuwen. Door de archeologische onderzoeken die zijn uitgevoerd in het Kathedraalcentrum, is er nu veel bekend over het oostelijke deel van de oude stad. Over het westelijke deel van de stad, rond het huidige Stortorget, is veel minder bekend. Dit was de wijk waar de kooplieden en ambachtslieden met hun huishoudens woonden.

Stortorget is een van de weinige plaatsen in Växjö waar nog grote, samenhangende culturele lagen van de oude stad ondergronds bewaard zijn gebleven. Alle graafwerkzaamheden die binnen het plein worden uitgevoerd, worden daarom gedaan met de hulp van een archeoloog.

 

Op 27 juli 1658 werd de houten stad Växjö met zijn smalle straatjes en onregelmatige wijken getroffen door een verwoestende brand. De stad zag er toen waarschijnlijk hetzelfde uit sinds de middeleeuwen. Amper een maand na de brand werd een kaart getekend met een volledig nieuw stadsplattegrond. Deze kaart toont de gebouwen van de oude stad, maar ook het plan van hoe de nieuwe rastervormige stad met rechte straten eruit zou zien. Het stadsplan uit 1658 legde de basis voor alle verdere ontwikkeling in het centrum van Växjö.

Op de kaart uit 1658 kun je zien dat op de plek van het huidige plein, aan weerszijden van een straat blokken land stonden met gebouwen. Het oude plein van de stad was klein en bestond eigenlijk uit een verbreding van het zuidelijke deel van de huidige Kronobergsgatan. De kaart toont ook de nieuwe rechthoekige blokken die binnen Stortorget zijn gebouwd na de stadsbrand aan beide zijden van de nu verbrede straat.

Geleidelijk had de stad een groter plein nodig en het kleine plein in het zuidelijke deel van de Kronobergsgatan werd geleidelijk verbreed. Op een stadsplattegrond uit 783 kun je zien dat ze een iets groter vierkant kregen (de letter O op de kaart) en dat het gemeentehuis aan de zuidkant van het nieuwe plein stond. In wat nu het zuidelijke deel van Stortorget is, bevonden zich ook de kantoren van de gouverneur en een gevangenis.

In 1799 werd de stad opnieuw getroffen door een brand. Na de brand werd het plein uitgebreid met wat nu het zuidelijke deel van Stortorget is. Een laatste grote stadsbrand deed zich voor in 1843. Men koos er toen voor om het gebouw niet op te bouwen binnen het noordelijke deel van het huidige plein. In plaats daarvan werd het huidige open plein gecreëerd met de residentie van de gouverneur majestueus aan de noordkant van het plein.

Maar onder het oppervlak van het plein bevinden zich de overblijfselen van de verschillende generaties gebouwen die op de site hebben gestaan.